BEN-woning, passiefhuis, nulenergiewoning: op welke manieren kan ik energiezuinig bouwen?
Bijna-energieneutraal bouwen is sinds 2021 verplicht. Een passiefhuis heeft een nog kleinere energievraag. Een nulenergiewoning voorziet volledig zelf in haar energiebehoeften. In dit artikel overlopen we de belangrijkste vereisten voor elk van deze 3 categorieën en hun voordelen en sommen we enkele technieken op om dat specifieke type energiezuinige woning te realiseren.
Een BEN-woning: het wettelijk minimum
‘BEN’ staat voor ‘bijna-energieneutraal’. BEN-woningen verbruiken weinig energie voor verwarming, koeling, sanitair warm water en ventilatie. Daarenboven halen ze die energie (minstens een deel) uit hernieuwbare bronnen. Sinds 2021 moet elke nieuwbouw een BEN-woning zijn.
De vereisten:
- E-peil maximaal E30 (Het E-peil verwijst naar de totale energieprestatie van het gebouw)
- S-peil maximaal S31 (Het S-peil verwijst naar de energie-efficiëntie van de gebouwschil).
- Netto energiebehoefte voor verwarming maximaal 70 kWh/m²
- Beperkt risico op oververhitting
- Productie hernieuwbare energie minimum 15 kWh/m²
Al die zaken worden opgelijst in het EPB-verslag.
Hoe je BEN bouwt
Om een BEN-woning te bouwen, is dus onder meer een goed geïsoleerde gebouwschil nodig. Het dak, de muren en je ramen moeten voldoende isoleren en koudebruggen moeten vermeden worden. Op die manier heb je weinig energie nodig om je woning te verwarmen of af te koelen.
Technieken
Om het E-peil zo laag mogelijk te houden, zijn energiezuinige verwarmingstoestellen aangewezen, zoals een gascondensatieketel met hoog rendement, een warmtepomp of zonneboiler. De vereiste hernieuwbare energie kan uit een of meerdere bronnen komen, waaronder:
- Zonnepanelen
- Zonneboiler
- Warmtepomp
- Biomassa
- Stadsverwarming of -koeling
- Participatie in een project voor hernieuwbare energie
Voordelen van een BEN-woning
Bijna-energieneutraal bouwen, heeft heel wat voordelen. Als bouwheer voldoe je aan de wettelijke verplichtingen wat betreft energieprestaties. Zo vermijd je de (hoge) boetes die bij een te hoog E-peil horen. De meerprijs die je betaalt voor energiezuinige technieken, verdien je snel terug door de besparingen op je energiefactuur. Je investeringen geven je woning ook een meerwaarde bij een eventuele latere verkoop. Bovendien krijg je in Vlaanderen gedurende 5 jaar een korting van 50% op je onroerende voorheffing bij E<30 en zelfs 100% bij E<20.
Een passiefhuis
Een passiefhuis is een woning die zodanig ontworpen en gebouwd is dat ze zichzelf grotendeels verwarmt en afkoelt. Daarvoor gebruikt het zonnewarmte en de warmte van aanwezige toestellen en personen. In de meeste maanden is er geen verwarming of koeling nodig om een aangename binnentemperatuur te behouden. Op de koudste winterdagen of warmste zomerdagen kan een actieve verwarmings- en/of koelinstallatie nodig zijn. Maar die verbruikt dan bijzonder weinig.
De overheid en Pixii, het onafhankelijk kenniscentrum voor energieneutraal en circulair bouwen, noemen volgende vereisten voor een passiefwoning:
- Totale energiebehoefte voor verwarmen en koelen is maximum 15 kWh/m²
- Luchtverlies van minder dan 60% van het volume van de woning per uur bij een drukverschil tussen binnen- en buitenomgeving van 50 Pascal
- Minder dan 5% kans op overschrijdingen van een binnentemperatuur van 25° C
Hoe een passiefhuis bouwen
Bij de bouw van een passiefhuis is een goede isolatie cruciaal om de luchtdichtheid te waarborgen, koudebruggen te vermijden en dus de binnentemperatuur constant te houden. Door een strategische plaatsing van de beglazing zet je maximaal in op passieve zonnewarmte, terwijl je oververhitting in de zomer voorkomt.
Technieken
In een passiefhuis zorgt een mechanisch balansventilatiesysteem (type D) met warmtewisselaar voor een gezond binnenklimaat. Voor elektrische toestellen kies je de meest energiezuinige variant.
Een passiefhuis heeft een lage energievraag voor verwarming, dus een centrale verwarmingsinstallatie is vaak niet nodig. Decentrale toestellen op elektriciteit of lucht-luchtwarmtepompen (airco’s) bieden op kamerniveau uitkomst op de warmste en koudste dagen. Ook het ventilatiesysteem verspreidt de aanwezige warmte over de verschillende ruimtes. Bij de combinatie van ventilatie en airco hebben beide systemen vaak maar een verwaarloosbare invloed op elkaar.
Wanneer er toch een centrale oplossing nodig is voor verwarming en sanitair warm water, kun je kiezen voor een gascondensatieketel, een warmtepomp (in combinatie met zonnepanelen) of een zonneboiler.
Een nulenergiewoning
Een nulenergiewoning is een woning die zelf evenveel energie produceert als ze verbruikt. De woning is, met andere woorden, volledig energieneutraal. Dat zou in principe moeten leiden tot een energiefactuur van 0 euro.
Je nulenergiewoning bouwen
Om een nulenergiewoning te realiseren, vertrek je doorgaans van een passiefhuis, vanwege de hoge isolatiewaarde en lage energievraag van zo’n woning. De overheid hanteert voor een nulenergiewoning trouwens dezelfde eisen als voor een passiefhuis (zie hierboven). Een bijkomende eis is dat de resterende energievraag van de woning volledig gedekt moet worden door lokaal opgewekte hernieuwbare energie.
Technieken
Om aan die vraag naar lokaal opgewekte hernieuwbare energie te voldoen, kun je een fotovoltaïsche installatie, zonneboilers en een warmtepomp installeren, eventueel in combinatie. Net als bij een passiefhuis is het mogelijk dat er geen centrale verwarming nodig is en dat decentrale toestellen volstaan.
Voordelen van passiefhuizen en nulenergiewoningen
Voor passiefhuizen en nulenergiewoningen gelden dezelfde voordelen als die van een BEN-woning. Bij deze types woningen ligt de energiefactuur zo laag dat de investeringen sneller worden terugverdiend - zeker in combinatie met de korting op de onroerende voorheffing. Bovendien bouw je volgens normen die strenger zijn dan de huidige eisen, zodat je woning ook in de toekomst makkelijk blijft voldoen aan nieuwe energetische richtlijnen. Je woning is eveneens klimaatvriendelijk, want je bent niet afhankelijk van fossiele brandstoffen. Dat maakt je huis futureproof en garandeert een hoge herverkoopwaarde.
Met zonnepanelen, een zonneboiler, een airco, elektrische verwarming en een warmtepomp van Viessmann kies je voor duurzame en energie-efficiënte oplossingen die garant staan voor een comfortabele woning. Je Viessmann Service Partner helpt je de gepaste technieken te kiezen.